
Het volgende is een interview dat werd afgenomen voor een Nederlands tijdschrift. Het legt uit waarom we dit werk doen.
Vragen aan S. de Wever – De Levensark
- Wie bent u precies, wat is uw achtergrond / stroming, uw dagelijkse werk enz?
Mijn naam is Stefaan de Wever, geboren in 1956. Van huize uit was er weinig interesse voor kerkelijke zaken. Rond 1975, terwijl mijn hele gezondheid een puinhoop was geworden tgv alcoholgebruik en een voeding die uitsluitend bestond uit verpakte industrieproducten, begon ik te zoeken naar een uitweg. Mijn klachten op dat ogenblik waren uitgebreid : barstende hoofdpijn van ’s morgens tot ’s avonds, spierpijnen over het hele lichaam, futloosheid, spijsverteringsklachten, beginnende diabetes, gezichtsstoornissen, zenuwproblemen, loszittende tanden, enz.
Ik had twee jaar vroeger reeds een ervaring opgedaan met voeding. Ik had nl. geweldige acné, die zich over heel mijn lichaam uitspreidde. Een dokter die ik hierover raadpleegde reageerde hierop : “drink je veel melk ? de melk komt er zo uit”. Jawel, ik was toen lid van de melkbrigade en dronk anderhalve liter melk. Dat was volgens mijn omgeving ongeveer het enige”wat ik goed deed”. En dat viel nu weg. Toen ik dat had gehoord, stopte ik meteen en het probleem verdween binnen de zes weken voor 90%.
Mijn eerste stappen zette ik in de wereld van de kruiden. Ik pluisde al die kruidenboeken uit op zoek naar verzachting en een beetje leven. Ik begon consequent met het dagelijks drinken van grote hoeveelheden kruidenaftreksels. Die literatuur leidde me ook naar de reformbeweging.
Tegelijk verscheen in een tijdschrift een artikel “Gezondheid groeit aan de kant”, waarin diverse wilde groenten werden aanbevolen. Hoewel ik tot dan toe geen vijf kilo fruit en geen vijf kilo fruit had gegeten (ik was overtuigd dat ze niet goed waren, en lustte ze niet), begon ik de wilde kruiden te exploreren en at paardebloemblad, muur, brandnetels… en ik begon methodes te zoeken om ze in gerechten te verwerken. Ondertussen kwam de macrobiotiek op mijn weg, waaruit ik een aantal zaken distilleerde, zoals geen suiker, geen industrieproducten, maar volwaardige granen enz.
In die periode leerde ik mijn vrouw kennen, en we hebben samen geprobeerd er iets van te maken. Wij engageerden ons in verschillende verenigingen die bezig waren met gezondheid, biologisch telen, voeding enz. Dit bracht veel mensen op onze weg en zo kwam ook het evangelie en de Bijbel in ons leven. Wij begonnen de Bijbel te zien als het geïnspireerde woord van God en namen het als richtlijn voor ons leven. In 1982 begon ik met een organisatie, Groene Dag, en begon voordrachten en cursussen te geven over voeding, levenswijze en kruiden, eerst in eigen kring, later breidden we dit uit en vanaf 1986 begon ik deze cursussen te geven in gans Vlaanderen. Dat is zo gegaan tot 2005, het jaar waarop ik gehandicapt ben geworden (faciale paralyse), waarop we beslisten om nog slechts activiteiten in eigen kring te organiseren.
Ik ben regent (leerkracht) Plastische kunsten, maar heb dit slechts zeven jaar uitgeoefend. Toen Groene Dag voldoende middelen begon te krijgen, vanaf 1987, heb ik hiervan mijn job gemaakt, zij het met wisselende functies. Ik werkte daar zestig à zeventig uur per week voor. Waar het werk aanvankelijk vooral gericht was op het geven van lessen, voordrachten, cursussen, demonstraties, is dit mettertijd overgegaan naar een uitgevershuis en later naar de verkoop van hulpmiddelen voor de gezonde voeding. De begeleiding van mensen met advies en ondersteuning, is altijd aanwezig geweest.
- Hoe bent u zo met deze materie (website en de uitgaven) in contact gekomen en wat was de reden om met deze Stichting te starten?
In 1991 ontving ik van een Amerikaanse organisatie het nulnummer van “Gods Good News Letter”. Hierin werd de link gemaakt tussen levenswijze – gezondheid – rentmeesterschap en de Bijbel / het geloof. Het werd zo voorgesteld dat dit een magazine zou worden, dat op regelmatige tijdstippen zou verschijnen. Echter is er nadien geen enkel nummer meer verschenen. Ik ben wel contact blijven houden met de initiatiefnemers, die doorheen alle andere literatuur van hun vertrouwen in God en zijn schepping bleven getuigen. Maar het kriebelde zo, dat ik dit eerste magazine heb vertaald en uitgegeven. Ik gaf bekendheid aan het bestaan ervan via NatuurStemmingen, het tijdschrift van Groene Dag, dat inmiddels 37 jaar bestaat. Een 100tal mensen schreven hierop in en ik begon literatuur en magazines te verzamelen en te vertalen waarin gezondheid en geloof met elkaar werden verenigd. Zo werden 65 magazines uitgegeven. Ik vertaalde diverse boeken over het onderwerp:
- Waarom christenen ziek worden (George Malkmus)
- God geneest nog steeds, ook u (Ralph Rasschig)
- Er is iets beter (Katy Chamberlyn)
- En honderden artikels, die verwerk werden in de Goed Nieuws brief, die we zestien jaar hebben uitgegeven, tot we vorig jaar beslisten om er een punt achter te zetten maar toen kwam Leon Pollin aankloppen voor ondersteuning bij de uitgave van Houvast. Vanaf 2012 heeft Houvast de plaats ingenomen van de GoedNieuws-brief.
Het resultaat was, dat onze oplage die jarenlang zo’n 100 exemplaren was, nu 300 is geworden. Daarnaast gaven wij ook tal van publicaties uit, die gewicht geven aan God als Schepper.
- In 2009 publiceerden wij een speciaal magazine “In het begin schiep God” en in 2011 “Hamers in het vuur”. Wij zijn nu bezig met de digitalisatie van het archief . Daarin hebben we nu ook een boek opgenomen “Mens, waar kom je vandaan?”
- Hoe lang bestaat deze Stichting al en wat voor werk doet zij?
Ik ben met De Levensark begonnen in 1992. Het was en is allemaal heel kleinschalig : het tijdschrift, een maandelijkse bijbelsamenkomst… waar nodig iemand op weg helpen en verduidelijking geven. In Vlaanderen ligt de Bijbel en God maar bij weinig mensen in de bovenste schuif. Het is eigenlijk een weg die ik zocht om een persoonlijk getuigenis de wereld in te helpen en zo misschien af en toe nog iemand anders te inspireren… en dat deed en doet het ook nu nog.
- Hoe kijkt u tegen christelijk Nederland aan wat betreft hun leefwijze / eetgewoonten / christelijke levenswandel?
Ik kan daar moeilijk over oordelen, maar ik kan aannemen dat het niet veel anders is, dan bij niet-christelijk Nederland. Zelfs al hebben een aantal mensen veel kennis over voeding, gezondheid, levenswijze… toch blijft de praktijk achter, door dagelijkse routine en sociale druk. Vooral voeding is erg ondergewaardeerd. Mensen vallen niet graag op met dit soort dingen. Ik kom meestal in contact met mensen die wel al keuzes hebben gemaakt en wel een aantal veranderingen in hun voeding en levenswijze hebben aangebracht en die soms hiervoor bevestiging en achtergrond zoeken. Of met mensen die door ziekte op zoek gaan naar een ander antwoord. Overal zijn er mensen die zich vragen stellen over het waarom van ziekte en lijden… en die ontdekken dat veel lijden zichzelf aangedaan wordt en had kunnen voorkomen worden.
De meeste mensen die op mijn weg komen hebben geen bijbelse basis en meestal niet echt interesse daarvoor. Het is pas na een tijd met ons op weg te gaan, dat zij zich vragen stellen, waarom we dit met zoveel gedrevenheid doen, en dit al zevenendertig jaar lang. Onze tijdschriften staan altijd te grabbel en we zien dat mensen ze meenemen en ze onder kennissen verspreiden. We zien het als zaadjes voor Gods koninkrijk en God alleen weet hoe en wanneer ze zullen ontkiemen. In ieder geval zijn alle mensen welkom en proberen wij ze met onze middelen en tijd aan te moedigen.
Het gebeurt natuurlijk ook dat wij op weerstand stuiten – vooral van mensen die iets van de Bijbel kenen en zich voornamen niets te zullen veranderen. Citaten uit de brieven van Paulus, zijn me niet onbekend. Bv. dat je alles kunt eten “als het maar onder dankzegging wordt gebruikt”…
- Goed leven en goede voeding volgens de Bijbel. Kunt u dat concreet maken? Wat is dat precies ? Om te beginnen is de Bijbel geen voedingsboek. Het is Gods woord aan een gevallen mensheid. Het vertelt over onze oorsprong, wat er misging, over hoe God het probleem oplost, over de definitieve oplossing in het offer van Jezus, en over onze bestemming.
Je gaat in de Bijbel geen afwijzing vinden van het gebruik van suiker, industrieproducten, koffie, sigaretten… Veel van onze problemen hebben een recente oorsprong.
Interessant is het in 1960 verschenen “Bij de duivel te gast”, geschreven door de Tsjech Gunther Schwab, die voor hij zich aan de literatuur wijdde, houtvester en jachtopziener was. Dat zijn boeken waardering gevonden hebben, moge blijken uit zijn erelidmaatschap van de Landbouwhogeschool te Wenen.
In dit werk schildert hij tijdens een logeerpartij bij Zijne helse Majesteit Belzebub, de naderende ondergang van de beschaving, waarbij hij ons de hartverheffende rol doet
zien, die de zakenwereld, gesteund door de door haar gehuurde geleerden, incl. hoogleraars, hierbij vervult.
De ethiek van de moderne zakenman beschrijft hij als volgt: “als hij aan de strop en het
galgehout nog iets kan verdienen, stemt hij in zijn eigen terechtstelling toe.”
En wat de door hen gehuurde geleerden betreft, zegt hij o.m. “Experts worden betaald
om het begrip “onschadelijk” een nieuwe inhoud te geven.”
De schrijver heeft zich zeer uitvoerig gedocumenteerd en steunt beslist niet op krantennieuws of op “van horen zeggen”.
Om industrievoeding te definiëren, kan men best een contrast maken tussen enerzijds de voeding, zoals die door de Schepper in al zijn wijsheid voor ieder levend wezen is afgezonderd; en de voeding die door de leerling-tovenaar is geproduceerd (met “voedingsverbeteringsmiddelen”, om zo de onvolkomenheden van de Schepper aan te vullen). Kneipp zei reeds in zijn tijd “Laat het natuurlijke zo natuurlijk mogelijk”. Dat kan een evidentie lijken, maar als we onze voeding erop nagaan, moeten we de vraag stellen : “wat is nog natuurlijk?”, “waar kan men de hand van de Schepper nog in zien?
Wanneer ik op lessen vertel dat brood niet het ideale voedsel is, krijg ik daar vaak de reactie op dat – als dat waar is – men de Bijbel zou moeten herschrijven. Dat moet men zeker niet doen. Gods woord moet men laten zeggen wat het te zeggen heeft. Maar ons brood vandaag (wit schuim) vergelijken met brood uit die tijd, lijkt me heel erg moeilijk. Brood bevat nog altijd veel calorieën maar quasi alle vitale hulpstoffen zijn eruit weggenomen. En dat is niet alleen voor brood het geval. Veel producten worden opgesplitst in tientallen componenten en dan naar eigen goeddunken gehercomposeerd.
Als we de bedoelde voeding willen kennen, gaan we naar Genesis 2 en vinden daar vruchten en groene planten.
Het minste wat iemand kan doen is verminderen op industrieproducten en een geleidelijke verhoging van fruit en groenten nastreven. Bijna alle voedingsautoriteiten zijn het erover eens dat we te weinig groenten en fruit eten. Door daar iets aan te doen, zal ook de voeding meer in harmonie zijn met de Bijbel. Ook zou het goed zijn om minstens een gedeelte van de voeding te eten in rauwe toestand. Het is vandaag gemakkelijker dan ooit om zich te bevoorraden van goed voedsel, en gemakkelijker dan ooit om het op een conserverende manier te bereiden. Rauwkost betekent niet alleen dat blad sla en die tomaat, maar kan net zo goed door middel van vers geperst sap, een (groene) smoothie, rauwe soepen, salades enz.
- Neem een doorsnee huishouden van vandaag de dag met een niet bewust gezond leef- en eetpatroon. Welke dingen zou u aanwijzen die niet gezond/goed/bijbels zijn? (dit om uw doel/drive te verduidelijken…)
Bij aanpassingen lijkt het me essentieel om te beginnen met het aanpakken van de prioriteiten : de voedingsdieven, de roofbouw plegende gewoonten en voedings- en genotmiddelen. Dat is niet alleen voeding. Dat kan net zo goed de levensstijl zijn. Een stressvol leven, onvoldoende slaap, leven met angst en agitatie, negatieve emoties…
Op het vlak van de voeding is dit oa. De eerder genoemde industrieproducten stopzetten of minstens drastisch verminderen, het vermijden van alle vormen van stimulantia (incl. Koffie, zwarte en groen thee, cacao…) het vermijden van alcoholische dranken.
Over dit laatste zou ik een heel artikel moeten schrijven, want ook bij bijbelonderzoekers zorgt dit vaak voor controversen. S. Bacchiocchi heeft hierover een boek geschreven ‘Le vin dans la Bible”. Als men dit leest weet men meteen wat met wijn en sterke drank bedoeld wordt. In ieder geval geen alcoholische drank. Oude wijn / of gegiste wijn / of gisting in het algemeen, staat symbool voor zonde.
- Kunt u iets meer vertellen over ‘industrievoeding’ (wilt u het concreet maken wat betreft de gemiddelde lezer / de situatie van vandaag de dag). En het Bijbelse tegengeluid?
In feite gaat dit over een groot aantal producten die ongeveer op iedere tafel komen, en die gemaakt zijn uit wit meel, suiker, gefragmenteerde ingrediënten. Hieronder koekjes, pizza, snoepjes, pralines, veel commerciële samengestelde vruchtensappen (zelfs als ze zich aankondigen als puur fruit).
- Kunt u iets meer vertellen over ‘stress’ (wilt u het concreet maken wat betreft de gemiddelde lezer / de situatie van vandaag de dag). En het Bijbelse tegengeluid?
Ik heb verschillende boeken geschreven over stress, slapeloosheid, positief denken, emotionele aandoeningen… en heb vijftien jaar aan stressbegeleiding gedaan. Stress en angst hebben veel met elkaar gemeen. In lijnrecht contrast daarmee staat het geloof, dat rustige vertrouwen dat men Iemand naast zich heeft, die in alles kan meevoelen en leiding wil geven.
Daar zijn Jezus’ woorden zo genezend, als Hij zegt : “Komt tot Mij, allen, die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven.”
Het is misschien een te eenvoudig antwoord, omdat het een heel leerproces inhoudt om met God op wandel te gaan en Hem al seen realiteit in het leven bewust te weten.
Ik hield vandaag nog een prediking over de manier waarop God het hart breekt. Stress komt als wij het hard houden en niet voor Hem openen. Ik gebruik daarbij graag het voorbeeld van Petrus, die na de verloochening die zijn hart brak, een mens werd die aan zichzelf gestorven was, en die nu voortaan niet meer geïntimideerd kon worden, noch door een dienstmeisje, noch door hogepriesters onder bedreiging van de dood.
Maar er is nog een factor en dat is de “belasting” ‘stress) ten gevolge van voeding. Nagenoeg alles wat wij eten veroorzaakt een zekere stress. Producten als koffie en stimulantia, veroorzaken net zoals stress een verhoging van het adrenalinepeil in het bloed. Koffie en cafeïne in het algemeen is daarbij het beste voorbeeld, maar niet het enige. Je zal dan maar proberen om stress onder controle te krijgen, maar wel doorgaan met analoge processen te activeren, maan nu niet door een emotionele prikkel, maar door een fysiek middel. Zolang die cirkel blijft bestaan, zal men geen controle krijgen over stress.
Dat betekent niet dat men het gebed niet moet verzorgen, maar laten we ervoor bidden dat God ons de weg wil tonen, en misschien is dit artikel zelfs een signaal dat ons door God wordt aangereikt.
- Kunt u iets meer vertellen over ‘verslavingen’ ?
Verslavingen zijn een heel probleem. En een bijkomend probleem is dat we dat probleem zelfs geen probleem meer vinden. Je kunt een verslaving benaderen als een ziekte. Je kunt erover zeggen, dat is een verslaving, dat moet je verstaan, daar kan je zelf niets aan doen… je moet dat vergeven.
Ik ben overtuigd dat we allemaal verslaafden zijn. Ik heb de theorie dat God ons geschapen heeft om verslaafden te zijn. En wat ik daarmee bedoel is dat we ontworpen zijn om aan Hem verslaafd te zijn. En als je niet aan Hem verslaafd bent, dan mag je er zeker van zijn dat je op één of andere manier dat vacuum in je hart probeert te vervangen door een andere verslaving. Voor sommige mensen is dat alcohol, sigaretten, mannen of vrouwen, of verslaving aan drugs, aan macht of aan kredietkaarten… Sommige mensen zijn verslaafd aan voeding, er zijn zoveel verslavingen, en het is allemaal zonde, omdat het ons niet dichter bij God brengt, integendeel. Zondeverslaving brengt God op het achterplan.
Ik geloof dat de industrievoeding sterk heeft bijgedragen tot de vermeerdering van de fysieke verslavingen. Het is voeding die niet verzadigt. De meeste industrieproducten hebben een verzadigingsfactor nul, wat betekent dat je er altijd meer van eet. Verslavingen hebben vaak een oorsprong in vlucht of compensatie. Soms gaat men terug naar voedingsproducten waarmee men ooit werd getroost. Er zit een heel psychologisch aspect aan voeding. Daarom is het zo moeilijk om voedingspatronen te doorbreken – maar niet onmogelijk.
- Wat zegt de Bijbel concreet over gezonde voeding? M.a.w.: wat is gezonde voeding volgens de Bijbel?
Het is de eerste, maar eenvoudige en niet mis te verstane richtlijn die gegeven werd in genesis : vruchten en (blad)groenten. Vanaf de zondvloed zien we – omdat ander voedsel schaars was – richtlijnen in verband met rein en onrein voedsel.
Het zijn richtlijnen die ook vandaag nog gelden. Er is geen enkele reden om aan te nemen waarom dit voor de Oud Testamentische tijd zou zijn voorbehouden en daarna zijn opgeheven.
Het visioen van Petrus wordt vaak gebruikt om dit te ondersteunen. Nochtans legd dat hoofdstuk uit dat dat niets te maken had met voeding.
- Ik las op uw website dat u o.a. de consumptie van melk en vlees afraadt. Hoe kunt u dit verbinden met teksten als:
8 En Cusch gewon Nimrod; deze begon geweldig te zijn op de aarde.
9 Hij was een geweldig jager voor het aangezicht des HEEREN; daarom wordt gezegd: Gelijk Nimrod, een geweldig jager voor het aangezicht des HEEREN.
Uit: Genesis 10
1 Daarna verscheen hem de HEERE aan de eikenbossen van Mamre, als hij in de deur der tent zat, toen de dag heet werd.
2 En hij hief zijn ogen op en zag; en ziet, daar stonden drie mannen tegenover hem; als hij hen zag, zo liep hij hun tegemoet van de deur der tent, en boog zich ter aarde.
3 En hij zeide: Heere! heb ik nu genade gevonden in Uw ogen, zo gaat toch niet aan Uw knecht voorbij.
4 Dat toch een weinig waters gebracht worde, en wast Uw voeten, en leunt onder dezen boom.
5 En ik zal een bete broods langen, dat Gij Uw hart sterkt; daarna zult Gij voortgaan, daarom omdat Gij tot Uw knecht overgekomen zijt. En zij zeiden: Doe zo als gij gesproken hebt.
6 En Abraham haastte zich naar de tent tot Sara, en hij zeide: Haast u; kneed drie maten meelbloem, en maak koeken.
7 En Abraham liep tot de runderen, en hij nam een kalf, teder en goed, en hij gaf het aan den knecht, die haastte, om dat toe te maken.
8 En hij nam boter en melk, en het kalf, dat hij toegemaakt had, en hij zette het hun voor, en stond bij hen onder dien boom, en zij aten.
Uit: Genesis 18
En: In de Bijbel komt de tekst: “Ik zal u brengen in een land vloeiende van melk en honing” maar liefst twaalf malen voor.
- Een casus: Echtpaar met 5 opgroeiende kinderen. Moeder is thuis als huisvrouw (goed voor opvoeding/rust/opgroeien kind, = tevens antistress en de vader is kostwinner.
Het gezin wil graag gezond leven en gezond eten. Zo min mogelijk bewerkte en geraffineerde producenten, minder vlees en liefst alles zo vers mogelijk. Dit vraagt logischerwijs om winkelen bij de biologische supermarkt / reformzaak of landwinkel (=DUUR!). Dit vraagt ook om meer tijd, zelf alle soepgroenten snijden of kruiden voor de nasis verzamelen kost meer tijd dan het leeggooien van een kant-en-klaar zakje. Groenten en fruit, noten en granen zijn sowieso – in verhouding tot bijv. vlees en vis – duur.
Hoe kun je dan als gezin daarin toch een goede en juist Bijbelse verhouding/balans zien te vinden? Je kan dus wel iets willen, maar vaak is uitvoeren niet altijd mogelijk. Kunt u daar een reactie op geven en eventueel een handreiking / tips?