Vijgen

De vijgen”boom” geeft veel schaduw, vandaar dat de profeet Micha zegt “Ieder zal zitten onder zijn wijnrank en onder zijn vijgenboom” (Micha 4:4) Ook in andere passages zoals de regeringsperiode van Salomo werd ditzelfde gezegd (1 Kon 4:25). Het is een manier om te zeggen dat mensen in vrede zullen leven, en dat in hun behoefte zal worden voldaan. Voor de Joodse rabbi was “onder de vijgenboom” een gebruikelijke plaats om zich bezig te houden met de dingen van God.

Vijgen verwerkt tot een vijgenkoek wordt als geneesmiddel gebruikt door de profeet Jesaja bij koning Hizkia. Hij laat deze ‘vijgenkoek’ leggen op de zweer die Hizkia zo ziek maakt (2 Kon 20:7; Jes 39:21). Nu lijkt deze therapie in de eerste instantie op kwakzalverij, maar dat is niet zo. Een vijgenkoek was een plak gedroogde vijgen, zoals we die vandaag nog kunnen kopen. Deze gedroogde vijgen hebben een hoog suikergehalte en was vroeger een beproefde therapie om zweren en etterende wonden te behandelen. Geconcentreerde suikeroplossingen, zoals deze vijgen maar bv. ook honing, zijn sterk hygroscopisch. Dat wil zeggen dat het de neiging heeft om vocht aan te trekken. Als deze op wonden en zweren worden gelegd, wordt op natuurlijke wijze het wondvocht en de pus uit de zweren gezogen (met de schadelijke bacteriën!). De ziekmakende microben sneuvelen daarbij door de natuurlijke suikerconcentratie. Dat is de reden waarom gedroogde vruchten niet snel bederven. In ieder geval de wond wordt hierdoor weer schoon en in zekere mate steriel, waardoor er genezing optreedt.

In de Bijbel lezen we dat Jezus als hij zich op een keer in de omgeving van Jeruzalem bevindt hij naar een vijgenboom loopt om te kijken of er wat eetbaars aan was (Mat. 21:19; Mark. 11:13). Dit blijkt niet het geval te zijn en vervolgens vervloekt Hij de boom. Nu is de tijd waarop Jezus op de boom toeliep nauwkeurig bekend. Het was na de intocht in Jeruzalem (Mark. 11:1-11), in het voorjaar vlak voor het Pasha. Vandaar de opmerking het was de tijd der vijgen niet (Mark. 11:13). Als in het voorjaar aan de vijgenboom de bladeren tevoorschijn beginnen te komen, verschijnen er aan de uiteinden van de twijgen kleine groene vruchtjes. Deze vruchten worden door de Arabieren taqsh genoemd en zijn eetbaar. Nu zijn deze taqsh min of meer verscholen tussen de bladeren en om ze te ontdekken moet je er naar toe lopen en ze van vlakbij bekijken. Zo liep ook Jezus naar die vijgenboom om te kijken of er al van die kleine vruchtjes aanzaten. Hij wist dat het nog niet de tijd voor vijgen was, maar Hij kon wel taqsh verwachten… maar die waren er niet.

De vijg is eigenlijk geen vrucht. Het is eerder een vlezige bloeiwijze. De bloemen zitten in de groene, peervormig uitgegroeide bloembodem: de vrouwelijke onder in de holle ruimte, de mannelijke boven bij de kleine opening. De vruchten worden 5-8 cm lang, zijn eerst groen, en rijpen naar hun kleur. Het vruchtvlees is groen of rood, smaakt aangenaam zoet en bevat een heleboel kleine zaadjes.

Een vijg is niet zomaar een vijg…

Om te beginnen kan je vijgen vers eten. Dit is één van de verrukkelijkste vruchten en het moet gezegd worden dat 2021 „een matig vijgenjaar is geweest”. Wat het najaar nog zal brengen moeten we nog zien, maar de vijgenliefhebbers zullen hun hartje kunnen ophalen hebben. Vijgen hebben een zacht (en liefst lang) voorjaar nodig, zodat ze snel uitlopen en aan de vruchtzetting beginnen. Een goede vijgenboom kan massaal vruchten geven, vooral in Zuiderse landen, waar het spreekwoord gold dat één vijgenboom één persoon een heel jaar in leven kan houden…

Er zijn veel soorten – ook bij ons. Ik heb geëxperimenteerd met vier soorten, waarvan sommige vroeg afrijpen en sommige voor het najaar zijn. Ik ben ook volop aan het vermeerderen… en hoop dit in de volgende jaren met u te kunnen delen.