Als het gaat over voeding en gezondheid, denken de meesten dat meer altijd beter is. We hebben een voedingstekort, aanvullen. Het lijkt een symptoom van een gebrekkige voeding en dat moet opgevuld worden door de massa en vooral het ontbrekende te vermeerderen.
Meer dan dertig jaar terug hoorde ik een Italiaans spreekwoord – zeer wijs – dat ik sindsdien honderden keren gebruikte in mijn voordrachten om duidelijk te maken dat méér niet altijd méér is. Het spreekwoord was : “Het voedsel dat u niet hebt gegeten, baat u meer dan wat u wel hebt gegeten. Hoe kan zoiets worden verklaard? Het voedsel dat u niet hebt gegeten, dat is “nul”. Dat heeft niet gebracht, en heeft niets weggenomen. De voedsel dat u hebt gegeten, hoe zit het daarmee? Heeft het voedingsstoffen geleverd, of kwam het bij de hoop onverteerbare massa, waar uw lichaam geweldig veel werk mee heeft, terwijl het uw energie rooft en u niets in de plaats geeft? Kan dat? Zeker. Waarom zijn zoveel mensen chronisch moe? Meestal niet omdat hun calorieën onvoldoende zijn… misschien wel teveel en van slechte kwaliteit, verkeerd gecombineerd, gegeten op een moment waarop het lichaam er niet klaar voor was… Er zijn zoveel kanten aan dit verhaal en daarom de moeite waard om bij stil te staan.
Naarmate mensen ouder worden, vertragen hun stamcellen – de bron voor alle soorten cellen in het lichaam, inclusief bot tot haar tot maag – op natuurlijke wijze het regenereren. Deze achteruitgang kan het moeilijk maken om te herstellen van gastro-intestinale infecties of andere aandoeningen die de darm aantasten. Maar volgens een studie van MIT-biologen kan dit leeftijdsgebonden verlies van stamcelfunctie worden teruggedraaid door een eenvoudige gezondheidspraktijk te implementeren: af en toe 24 uur vasten. De MIT-onderzoekers ontdekten dat vasten het vermogen van stamcellen om te regenereren drastisch verbetert. In nuchtere toestand beginnen cellen vetzuren af te breken in plaats van glucose, een verandering die de stamcellen stimuleert om meer regeneratief te worden.
“Vasten heeft veel effecten in de darm, waaronder het stimuleren van de regeneratie en mogelijk gebruik bij elk type aandoening die de darm treft, zoals infecties of kankers”, zegt Omer Yilmaz, assistent-professor biologie van het MIT een van de auteurs van de studie, die verscheen in Cell Stem Cell. Intestinale stamcellen zijn verantwoordelijk voor het in stand houden van de bekleding van de darm, die zich doorgaans elke vijf dagen vernieuwt. Wanneer een verwonding of infectie optreedt, zijn stamcellen de sleutel tot het herstellen van eventuele schade. Naarmate mensen ouder worden, neemt het regeneratieve vermogen van deze darmstamcellen af, waardoor het langer duurt voordat de darm is hersteld.
Dr. Yilmaz noemde darmstamcellen “de werkpaarden van de darm die aanleiding geven tot meer stamcellen en tot alle verschillende gedifferentieerde celtypes van de darm. Met name tijdens het ouder worden neemt de functie van de darmstam af, waardoor het vermogen van de darm om zichzelf te herstellen na schade wordt aangetast.” Hoewel deze recente studie onderzocht hoe vasten zijn effecten op moleculair niveau uitoefent, weten wetenschappers al tientallen jaren dat een lage calorie-inname verband houdt met een betere gezondheid.
Een van de best onderzochte voordelen van het op een gestructureerde manier onthouden van voedsel, is dat het de levensduur verlengt. “Er zijn honderden onderzoeken die aantonen dat wanneer dieren minder calorieën krijgen, ze langer leven”, zei Dr. Joel Fuhrman. “De overtollige calorieën die mensen eten, verkorten hun leven”, vervolgde hij. Een studie van Harvard uit 2017 wees uit dat regelmatig vasten de levensduur kan verlengen en veroudering kan vertragen door de celactiviteit te veranderen. Zich onthouden van voedsel hield de mitochondriën van de cellen – hun krachtpatsers – in een ‘jeugdige staat’.
Een artikel in News Atlas legde verder uit: “Binnen cellen wisselen mitochondriale netwerken over het algemeen af tussen twee toestanden: gefuseerd en gefragmenteerd. Met behulp van nematoden, een organisme dat nuttig is voor het bestuderen van een lang leven omdat het maar twee weken leeft, bleek uit de studie dat beperkte diëten de homeostase in mitochondriale netwerken bevorderen, waardoor een gezonde plasticiteit tussen deze gefuseerde en gefragmenteerde toestanden mogelijk is. “Ons werk laat zien hoe cruciaal de plasticiteit van mitochondria-netwerken is voor de voordelen van vasten. Als we mitochondriën in één staat opsluiten, blokkeren we de effecten van vasten of dieetbeperkingen op de levensduur volledig”, verklaarde hoofdauteur van de studie William Mair in het artikel.
“Er is aangetoond dat omstandigheden met weinig calorieën, zoals dieetbeperkingen en intermitterend vasten, gezond ouder worden bevorderen”, zegt Heather Weir. Een studie gepubliceerd in het tijdschrift Science beweerde dat vastende muizen talrijke tekenen van verbeterde gezondheid vertoonden. Het rapporteerde dat muizen die drie dagen een beperkt dieet volgden, “vet verloren en 45% minder kans hadden om het slachtoffer te worden van kanker. Tijdens hun magere … periodes daalde hun bloedsuikerspiegel met 40% en was de hoeveelheid insuline in het bloed 90% lager. En hoewel de denkkracht gewoonlijk afneemt met de leeftijd, behielden de muizen meer van hun mentale vermogens; ze versloegen controledieren in twee soorten geheugentests, misschien omdat ze meer nieuwe neuronen produceerden in de hippocampus, een hersengebied dat cruciaal is voor het geheugen.
Valter Longo en collega’s hebben bewijs gevonden dat het regime het vermogen van de dieren om hun weefsels te herstellen en aan te vullen, verhoogde. ‘Dat is de meest opwindende’ bevinding, zegt Longo. De regeneratie van de lever was bijvoorbeeld sneller bij de nuchtere dieren en de balans van verschillende soorten cellen in hun bloed was jeugdiger. Ook bij de dieren stegen de aantallen van bepaalde stamcellen.”
Is vasten vasten?
Geestelijk vasten – zich onthouden van alle voedsel en vloeistoffen voor een specifiek, niet-fysiek doel – wordt sinds bijbelse tijden beoefend. Daarentegen staat fysiek vasten over het algemeen bepaalde hoeveelheden en soorten vloeistoffen toe. Voor fysiek vasten zijn er twee veel voorkomende soorten: vasten met water en vasten met vers geperst sap, wat over het algemeen populairder is. Bij sap-vasten versterken de basenvormende fruit- en groentesappen het helende effect van vasten. Het versnelt de eliminatie van urinezuur en andere anorganische zuren. Natuurlijke suikers in sappen versterken ook het hart tijdens het vasten. Sapvasten kan over een langere periode worden gedaan vanwege de geleverde voeding, die het proces van autolyse niet verstoort – het proces waarbij het lichaam vetopslag verbrandt om in energie om te zetten.
Andere positieve veranderingen die in het lichaam optreden tijdens een sapvasten zijn de verwijdering van gifstoffen en dode cellen uit het lichaam, de reiniging van de lever en andere organen, en de stabilisatie en normalisatie van zenuw- en mentale functies. Zorg ervoor dat u persoonlijk onderzoek doet voordat u met vasten begint. U kunt het ook met een arts bespreken. Niet alle vastenprogramma’s zijn voor iedereen aangewezen, zeker niet als ze over lange termijn lopen, en er zijn gezondheidsrisico’s als je te lang vast. Degenen met bestaande aandoeningen, inclusief maar niet beperkt tot diabetes, moeten medisch advies inwinnen bij een arts voordat ze voor de eerste keer vasten. Onze vertaling van het boek van Albert Mosséri “Vasten, de beste remedie van de natuur” legt meer uit over de fysieke voordelen van het zich onthouden van voedsel voor korte perioden, evenals vele andere levenswetten die ons lichaam moest volgen om in goede gezondheid te blijven. Het is een perfecte gids voor iedereen die meer wil doen dan zomaar een 24-uurs-vasten.
