Als Rust niet Roest

Rust – de sleutel voor energie en stabiliteit

Het aantal mensen dat aan slaapstoornissen lijdt is ontzettend groot. Hoewel iedereen af en toe eens last kan hebben van een slapeloze nacht, hebben sommige mensen er voortdurend problemen mee. Het is een probleem, voor henzelf, maar ook voor hun omgeving die er vaak niets van begrijpt. Soms zoekt men naar de oorzaak van die slapeloosheid, maar die is er niet altijd. Er zijn weliswaar omstandigheden die het ‘vinden’ van de slaap bevorderen en factoren die een goede nachtrust belemmeren. Het is hier nu eenmaal niet het paradijs, en mensen ontmoeten nu eenmaal moeilijkheden op hun weg waar ze niet meteen een antwoord op vinden. Toch moet men erover waken om niet in een draaikolk terecht te komen, waarbij je problemen gezelschap krijgen van nog meer moeilijkheden. 

Een paar nachten gemiste slaap, kan de gezondste mensen kelderen. Vandaar dat veel mensen, bij de eerste tekens van slaapstoornissen, naar medicijnen grijpen. Nochtans kan de slaap, bekomen uit het gebruik van slaapmiddelen, nooit vergeleken worden met een gezonde, natuurlijke slaap. 

De slaap is in de levenscyclus een waardevolle periode met betekenis. Het is niet die “verloren tijd”, zoals soms voorgesteld, maar moet gerespecteerd worden. Men apprecieert een goede slaap jammer genoeg pas op het ogenblik dat men er problemen mee heeft. Men moet de slaap, of het ‘slap – worden’ kaderen in een totaalvisie op het menselijk leven. Dan kan men begrijpen hoe hinderlijk het is als men niet kan slapen en zal men er iets aan kunnen doen.

Onder ‘slaapstoornissen‘ verstaan we gewoonlijk: moeilijkheden met het inslapen, een onrustige slaap, waarin men soms regelmatig wakker wordt, met daarna opnieuw weer inslaapproblemen, of ’s ochtends voortijdig wakker worden. Een aantal mensen slaapt vrij goed, maar voelt zich ’s morgens niet uitgeslapen. Dit kan soms vrij grote proporties aannemen. Het ergste van slaapstoornissen is wel dat men in een vicieuze cirkel belandt. Slaapstoornissen leiden ertoe dat je je overdag vermoeid voelt. De ganse dag strijd je tegen de slaap en oefen je jezelf om niet te slapen. Eenmaal thuis wil je wel slapen, maar je bent zó vermoeid dat je hersenen niet tot rust komen, zodat je de slaap niet kunt vatten. Hoe moet je dit begrijpen? Men is bekaf, maar van slapen komt niets in huis… 

Dan maar naar medicijnen grijpen? Dat is een te gemakkelijke oplossing. Te veel mensen grijpen te snel naar slaapmiddelen, pillen en tabletjes. Vergeet niet dat medicijnen een invloed hebben op tal van taken en dat het gebruik ervan onder toezicht moet gebeuren. In ieder geval moet men vermijden medicijnen te nemen als het niet echt hoeft. En men moet ook vermijden zelf de behoefte aan medicijnen te versterken. Slaapmiddelen kunnen tot gewenning leiden: door de ontregeling van de biologische functies raakt de interpretatie van het autonome zenuwstelsel in de war. Men moet rekening houden met bijwerkingen: geen enkel medicijn werkt op een natuurlijke manier. Deze chemische dwangmiddelen bevorderen nooit een gezonde, natuurlijke slaap.

Het is verkeerd te denken dat medicijnen dé oplossing bieden. Geen enkele remedie resulteert in een natuurlijke slaap. Medicijnen grijpen in op het natuurlijk verloop van de slaapstadia. Daarbij komt dat een slaappil vaak nog doorwerkt als men alweer actief is. Men heeft het gevoel van een ‘kater’, men is niet helder, is geestelijk niet helemaal wakker. Men presteert minder en kan zich minder goed concentreren.

Toch is het niet moeilijk om te slapen. Maar voor wie de slaap niet kan vinden, is hij onbegrijpelijk ver weg. Slapeloosheid wordt een routine en bevestigt telkens opnieuw het onvermogen om op een normale manier de slaap te vatten. Slapen is een natuurlijke reactie op vermoeidheid. Het is een verkwikkende rust. Een periode waarin het bewustzijn op een laag pitje wordt gezet.

Slaapproblemen: waarom?

Deze vraag wordt vaak gesteld. Waarom kan de ene mens de slaap niet vinden en de andere wel, zelfs in soortgelijke omstandigheden. Het antwoord hierop is niet eenvoudig te geven, omdat er heel wat factoren zijn die voor slaapstoornissen kunnen zorgen. 

Vaak gaat het om kleine dingen, om niemendalletjes. Ieder mens heeft een eigen persoonlijkheid, met typische kenmerken. Het is niet ondenkbaar dat die invloed hebben op de slaap.

Enkele voorbeelden ter illustratie:

°  Het is niet abnormaal dat men tijdelijk wat slaapproblemen heeft, als men voor een belangrijke beslissing staat, of als men een belangrijke gebeurtenis meemaakt Zowel prettige als minder prettige gebeurtenissen (huwelijk, huis kopen of bouwen, de eerste baan of een verandering van baan, een ongeval, een afscheid, een sterfgeval, een geboorte,…) kunnen voor tijdelijke slaapproblemen zorgen. Voorziene en onvoorziene problemen kunnen slapeloze nachten veroorzaken. Maar het gevaar bestaat dat men de nacht gaat gebruiken om te piekeren. Helaas, slechts zelden vindt men een oplossing. Na zo’n nacht is men suf gepiekerd en doodmoe. “Er een nachtje over slapen” wil zeggen het probleem een nachtje laten rusten, het laten bezinken en morgen opnieuw bekijken. Met een helder hoofd wel te verstaan. Na een nacht van rust, kan men gemakkelijk de draad opnemen, en ziet men alles helder.

“Slaap brengt raad”: als je goed geslapen hebt, ben je weer nuchter en redelijk.

°  Algemene zenuwachtigheid en rusteloosheid zijn de grote boosdoeners voor een goede nachtrust. Men is ongeduldig, kan zich niet ontspannen. Men verdraagt het tikken van de wekker niet of men ligt met gespitste oren te luisteren naar mogelijke geluiden. Er ontgaat niets aan het waakzame oor. Het lijkt alsof we wachten op een ‘alarmsignaal’: een teken van waakzaamheid of onveiligheid?

Slapen betekent: zich laten gaan. (anders gezegd, “het laten gebeuren”) Men sluit zich af voor alles wat er te zien of te horen is. Al die dingen zijn niet meer belangrijk. Waken is iets voor overdag, als onze aandacht op ‘scherp’ staat. Men moet leren zich te ontspannen, zich laten gaan. Blijvende waakzaamheid belet dat we kunnen inslapen en diep slapen. Slapen betekent loslaten.

°  Verder zijn er een hele resem klachten die je slaap kunnen verpesten. In het niemandsland van de slaap komt het dromen, een betekenisvolle weergave van de dingen die op een dieper niveau in je leven een rol spelen. Alleen om die reden al zijn sommige mensen bang om zich te laten gaan. Leer positief denken: dat heelt alle wonden. In laatste instantie zal ook de inhoud van je dromen zich aanpassen aan je nieuwe levensondertoon. (Je positieve ingesteldheid). Niet alleen angst voor de nacht en het slapen, maar ook angst in het algemeen heeft een nadelige invloed op de slaap. De Bijbel geeft ons prachtige informatie over bezorgdheid die nutteloos en  verzwakkend is. In elk geval mag God in ons leven niet ontbreken. Als we God als gids voor ons leven hebben, weten we hoe relatief ons menselijk streven is, en dat slechts weinig zaken belangrijk zijn. Het is Jezus die uitnodigt : “Kom tot Mij, allen die belast en beladen zijn, in Ik zal u rust geven”. Mediteer bij Jezus’ woorden, overdenk zijn beloften,  voel zijn kracht, steun en troost… en voel rust en vertrouwen terugkeren.

Er zijn dingen die ons soms bezig houden en die we niet uit onze gedachten kunnen zetten. De oorzaak kan van alles zijn, een emotionele schok, een gebeurtenis die ons diep geraakt heeft. … Wat moeten we ermee doen? Gewoonlijk helpt het niet om er dieper in te roeren, het te analyseren, of te broberen er een betekenis aan te geven. Niet alles wat gebeurt heeft een bedoeling. Het enige waar het om gaat is : wat doe je ermee? Of wat laat je toe dat het met jou doet? Laat de nieuwsberichten je niet zenuwachtig maken. Laat wat je ziet gebeuren je niet je hoop verliezen. Opwinding en sensatie zijn niet wat je nodig hebt. Zoek de stilte, de rust, de sereniteit. Ervaar het als heilige momenten, als het rumoer bedaart en alle stemmen stilvallen, om Zijn heilig spreken te verstaan. 

Vergeet niet dat de nacht (de slaap) de spiegel is van de dag. Je kunt niet verwachten, dat je na een chaotische dagtaak, een zalige nachtrust kunt genieten. Nochtans kunnen de omstandigheden chaotisch zijn, terwijl jij, zo goed als dat gaat, geruggesteund door Gods aanwezigheid, je kalmte bewaart. Dat is een unieke ervaring en daar kan je God voor bedanken !

Luister naar :  Eén ding doe ik / Anja Straal